Zanieczyszczenie powierzchni ziemi - Szkoda w środowisku

Ocena zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego

Ocena zanieczyszczenia powierzchni ziemi wynika z art. 101a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1973 z późn. zm.). Poprzez powierzchnię ziemi rozumie się ukształtowanie terenu, glebę, ziemię oraz wody gruntowe. Zanieczyszczenie powierzchni ziemi ocenia się na podstawie przekroczenia dopuszczalnych zawartości substancji powodujących ryzyko w glebie lub w ziemi. Dopuszczalna zawartość w glebie i w ziemi substancji powodującej ryzyko oznacza zawartość, poniżej której żadna z funkcji pełnionych przez powierzchnię ziemi nie jest znacząco naruszona, z uwzględnieniem wpływu tej substancji na zdrowie ludzi i stan środowiska. Funkcję pełnioną przez powierzchnię ziemi ocenia się na podstawie jej faktycznego zagospodarowania i wykorzystania, chyba że inna funkcja wynika z planu zagospodarowania przestrzennego. Gleby, ziemi lub wód gruntowych nie uznaje się za zanieczyszczone, jeżeli stwierdzone w niej zawartości substancji są pochodzenia naturalnego.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 r. w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi (Dz. U. poz. 1395) określa sposób prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi, w tym:

• substancje powodujące ryzyko szczególnie istotne dla ochrony powierzchni ziemi, ich dopuszczalne zawartości w glebie oraz w ziemi;
• szczegółowe wymagania dotyczące ustalania dopuszczalnej zawartości w glebie oraz w ziemi substancji powodującej ryzyko, dla których zawartości dopuszczalne nie zostały określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia, z uwzględnieniem analizy jej wpływu na zdrowie ludzi i stan środowiska;
• etapy identyfikacji terenów zanieczyszczonych,
• rodzaje działalności mogących z dużym prawdopodobieństwem powodować historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi;
• referencyjne metodyki wykonywania badań zanieczyszczenia gleby i ziemi;
• szczegółowe wymagania dotyczące oceny zanieczyszczenia gleby, ziemi lub wód gruntowych na terenie zakładu, gdzie jest lub była w przeszłości eksploatowana instalacja wymagająca uzyskania pozwolenia zintegrowanego, w tym wymagania dotyczące zakresu i sposobu sporządzenia raportu początkowego i raportu końcowego.

W zależności od stopnia przekroczenia dopuszczalnych zawartości w glebie oraz w ziemi substancji powodujących ryzyko możemy mówić o zanieczyszczeniu gruntu lub skażeniu środowiska.

Po stwierdzeniu przekroczenia dopuszczalnej zawartości substancji powodującej ryzyko w glebie lub w ziemi należy opracować plan remediacji, którego składową jest ocena znaczącego zagrożenia dla zdrowia ludzi lub stanu środowiska.

W przypadku znaczącego przekroczenia dopuszczalnych zawartości często dochodzi do szkody w środowisku w rozumieniu art. 6 pkt 11 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie negatywną definiowanej jako mierzalna zmiana stanu lub funkcji elementów przyrodniczych, oceniona w stosunku do stanu początkowego, która została spowodowana bezpośrednio lub pośrednio przez działalność prowadzoną przez podmiot korzystający ze środowiska. W przypadku powierzchni ziemi, szkodę w środowisku rozumie się jako zanieczyszczenie gleby lub ziemi, w tym w szczególności zanieczyszczenie mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi.